De Nationale Veiligheidsraad heeft op vrijdag 24 april 2020 besloten om de maatregelen tegen het coronavirus geleidelijk aan op te heffen. De maatregelen die sinds woensdag 18 maart 2020 van kracht waren, worden stapsgewijs aangepast volgens een exitstrategie waarvan de eerste fase op 4 mei 2020 ingaat.

Winkels en handelszaken

Algemeen principe: industriële activiteiten en b2b-diensten zijn toegelaten vanaf 4 mei 2020. Fysieke handelszaken en winkels blijven gesloten.

Die regel geldt niet voor:

• voedingswinkels, met inbegrip van nachtwinkels;
• dierenvoedingswinkels;
• apotheken;
• krantenwinkels;
• tankstations en leveranciers van brandstoffen en brandhout;
• telecomwinkels met uitsluiting van winkels die enkel accessoires verkopen;
• winkels voor medische hulpmiddelen;
• doe-het-zelfzaken met een algemeen assortiment die hoofdzakelijk bouwgereedschap en/of bouwmaterialen verkopen;
• tuincentra en boomkwekerijen die hoofdzakelijk planten en/of bomen verkopen;
• groothandels bestemd voor professionelen, maar enkel ten gunste van die laatsten;
• gespecialiseerde detailhandels die stoffen verkopen;
• gespecialiseerde detailhandels die draad en naaiartikelen verkopen;
• andere winkels en activiteiten van sectoren die als essentieel worden beschouwd.

Mogen dus nog niet openen: zaken zoals kledingwinkels, elektrowinkels, papierwarenwinkels, parfumeries, drogisten, meubelwinkels, speelgoedwinkels, fotografen, carwashes, babywinkels, tabaks- en e-sigarettenwinkels ….

Alle toegelaten handelszaken moeten uiteraard garanderen dat klanten een veilige afstand (1,5 meter) bewaren. Het is de verantwoordelijkheid van de eigenaar van de winkel om de socialeafstandsmaatregelen te laten naleven. Hij moet de adequate maatregelen nemen om die te doen naleven. Als er een beroep wordt gedaan op een beveiligingsfirma, moet dat in overeenstemming zijn met de wet van 2 oktober 2017 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid.

Telecomwinkels (met uitzondering van de winkels die enkel accessoires verkopen) en de winkels voor medische hulpmiddelen zijn open maar enkel voor noodgevallen, waarbij ze slechts één klant per keer mogen ontvangen en op afspraak.

De toegang tot doe-het-zelfzaken met een algemeen assortiment, tuincentra, boomkwekerijen alsook groothandels bestemd voor professionelen kan enkel plaatsvinden onder de volgende voorwaarden:

• maximum 1 klant per 10 m² gedurende een periode van maximum 30 minuten;
• in de mate van het mogelijke wordt individueel gewinkeld.

Onder tuincentra en boomkwekerijen worden begrepen handelszaken die hoofdzakelijk planten en/of bomen verkopen. Andere handelszaken die niet onder die definitie vallen omdat ze hoofdzakelijk gesneden bloemen (zoals bijvoorbeeld bloemenwinkels) of tuinmeubels verkopen, zijn gesloten voor het publiek, al kunnen ze online en telefonisch wel actief zijn en aan huis leveren.

Onder doe-het-zelfzaken worden begrepen handelszaken die een algemeen assortiment van  hoofdzakelijk bouwgereedschap en/of bouwmaterialen aanbieden. De winkels gespecialiseerd in de verkoop van één type benodigdheden (sanitair, loodgieterij, elektriciteit, tegels, verf …) blijven gesloten voor het publiek, al kunnen ze online en telefonisch wel actief zijn en aan huis leveren.

Handelszaken die hun producten online verkopen mogen hun activiteiten verderzetten, op voorwaarde dat ze de maatregelen rond sociale afstand respecteren, met uitzondering van online verkoop van elektronische sigaretten, e-sigaretten met vloeibare vullingen met nicotine, tabaksproducten en rookwaren op basis van planten). Enkel leveringen aan huis, zonder de woning te betreden (voorkeur) zijn toegelaten, net als afhalen op officiële afhaalpunten. Het is niet toegelaten om bestellingen op te pikken in een winkel (behalve voeding).

Handelszaken die voorheen niet aan online of telefonische verkoop deden, mogen daarmee starten maar moeten bestellingen thuis leveren (afhalen in de winkel is verboden), met uitzondering van vapeshops omdat de onlineverkoop van elektronische sigaretten altijd verboden is.

Op dit moment zijn er geen maatregelen om het hamsteren tegen te gaan. Woekerprijzen kunt u melden op meldpunt.belgie.be.

Voor meer info over de toegelaten winkels, raadpleeg de FAQ’s op de centrale informatiesite info-coronavirus.be en het ministerieel besluit over dringende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken.

Voedingswinkels

Alle voedingswinkels blijven geopend tijdens hun gewoonlijke openingsuren en -dagen.

Nachtwinkels mogen geopend blijven vanaf het gebruikelijke openingsuur en ten laatste tot 22.00 uur.

De kleinhandelaars in voedingswaren moeten op hun wekelijkse rustdag gesloten blijven. Het ministerieel besluit voorziet niet in een opheffing van de verplichtewekelijkse rustdag. Ook nachtwinkels moeten hun wekelijkse rustdag respecteren.

Als een handelaar zijn wekelijkse rustdag wil wijzigen, dan moet hij dat voor minstens zes maanden doen. Meer informatie.

Als de openbare orde of het algemeen belang dat vereist, kan de burgemeester de nodige politiemaatregelen bevelen, waaronder het openen van bedrijven en winkels.

Voedingswinkels die secundair non-foodproducten verkopen, blijven open zonder dat ze hun non-foodafdelingen moeten sluiten. Daarom mogen zaken zoals slagerijen, bakkerijen, chocolatiers, ijssalons, traiteurwinkels en drankenhandels openblijven, voor zover ze geen degustatie ter plaatse aanbieden.

Gemengde winkels die voedsel als secundair product aanbieden, moeten sluiten.

De verdeling van voeding via automaten blijft toegestaan.

De toegang tot grootwarenhuizen moet worden gecontroleerd om het aantal personen die tegelijkertijd binnen zijn, te beperken. Maximaal 1 persoon per 10 m² en maximum 30 minuten per klant zijn toegelaten. Er wordt gevraagd om in de mate van het mogelijke alleen naar de winkel te gaan.

Elektronische betalingen worden aangemoedigd, niet omdat cashgeld een risico op besmetting inhoudt, maar omdat elektronische betalingen toelaten de socialeafstandsmaatregelen te respecteren.

Winkels die in hoofdzaak dierenvoeding verkopen vallen onder de definitie van voedingswinkels en mogen onder dezelfde voorwaarden geopend blijven.

Winkels die voeding en dierenvoeding verkopen, mogen ook bloemen en planten aanbieden (als ze de socialeafstandsmaatregelen respecteren). Handelszaken die hoofdzakelijk bloemen en planten verkopen moeten gesloten blijven. Wel kunnen ze online en telefonisch verkopen met levering aan huis.

Tijdens hun woon-werk verplaatsing mogen grensarbeiders boodschappen doen.

Markten en ambulante activiteiten

Markten en andere ambulante activiteiten zijn verboden, behalve voedingskramen die nodig zijn voor de voedselvoorziening van zones waar geen voedingszaken (bv. supermarkten) zijn. De burgemeester beslist op basis van de noden van zijn gemeente of een markt al dan niet noodzakelijk is in het kader van de voedselbevoorrading.

Thuislevering door marktkramers kan op bestelling, op voorwaarde dat dat geen deur-aan-deurverkoop wordt en als ze de socialeafstandsmaatregelen respecteren.

Cafés en restaurants

Cafés, clubs en restaurants moeten sluiten tijdens de week en in het weekend. Dat verbod geldt ook voor de terrassen van die etablissementen. Het terrasmeubilair moet binnen geplaatst worden. Enkel afhaalgerechten of leveringen aan huis zijn nog toegestaan, maar lange wachtrijen moeten worden vermeden.

Afhaalrestaurants, bedrijven die aan huis leveren (Deliveroo, Uber Eats, enz.), drive-ins, broodjeszaken, snacks en frietkoten blijven toegelaten. Ze moeten hun gebruikelijke openingsuren behouden. Uitbaters moeten de hygiënische maatregelen respecteren en erop letten dat er geen lange wachtrijen ontstaan.

Foodtrucks, kiosken en voedingstanden worden gelijkgesteld aan voedingskraampjes die op de markt staan, en mogen dus niet openblijven, tenzij ze nodig zijn voor de voedselvoorziening van gebieden waar geen voedingszaken zijn. De burgemeester beslist op basis van de noden van zijn gemeente of een markt al dan niet noodzakelijk is in het kader van de voedselbevoorrading.

Een mobiele verkoper van gebraden kip of een ijskar worden beschouwd als een foodtruck/voedingskraam en zijn dus niet toegelaten.

Degustatieruimtes die verbonden zijn aan een levensmiddelenzaak moeten worden gesloten. Het gaat bijvoorbeeld om theesalons die aan bepaalde bakkerijen grenzen en, meer in het algemeen, om elke ruimte waar klanten kunnen gaan zitten om te eten.

Alle nieuwe initiatieven zoals pop-ups of garageverkopen zijn verboden.

Hotels en andere accommodaties

Hotels en aparthotels blijven geopend zonder toegang tot een bar, restaurant, gemeenschappelijke zalen en recreatieve ruimtes. De keukens kunnen wel nog roomservice aanbieden. De vergaderzalen zijn gesloten.

Opgelet! Enkel hotels die die voorwaarden respecteren mogen open blijven. Recreatieve en toeristische woningen (vakantiehuisjes, gasthuizen, campings, B&B, vakantieparken, Airbnb …) moeten sluiten. De permanente bewoners van dat soort woningen mogen er uiteraard blijven wonen. Dat geldt specifiek voor mensen die permanent in een caravan of mobilhome wonen.

Vaste residenten op woonwagenterreinen mogen blijven. Ze mogen zich echter niet verplaatsen naar een ander terrein omdat dat geen essentiële verplaatsing is. Burgemeesters krijgen de raad om het verblijf van die residenten te faciliteren tot het einde van de crisis.

Schoonheidssalons en kapsalons

Schoonheidssalons moeten sluiten en schoonheidsspecialisten mogen geen diensten aan huis leveren, zelfs niet op afspraak. Dat geldt ook voor pedicure, gespecialiseerde voetverzorging, tattooshops en zonnecentra.

Kappers en kapsalons moeten ook sluiten.

Hersteldiensten

Hersteldiensten die de veiligheid, hygiëne en ict-infrastructuur garanderen, mogen alle dringende herstellingen blijven uitvoeren. Dat geldt bijvoorbeeld voor loodgieters, garagisten, bandencentrales, autoruitcentrales, fietsherstellers, telecomleveranciers …

Bouw

Alle bouwactiviteiten mogen zowel binnen als buiten plaatsvinden, inclusief de werkzaamheden van een landmeter, op voorwaarde dat de socialeafstandsmaatregelen gerespecteerd worden en/of maatregelen die ten minste een gelijkwaardig beschermingsniveau bieden. De generieke gids van goede praktijken die de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg in samenwerking met de Groep van Tien heeft gepubliceerd, geldt als basis op dat vlak.

Handelaars in bouwmaterialen mogen hun klanten blijven bevoorraden maar enkel voor professioneel gebruik en met respect voor de regel van 1 klant per 10 m². Verkoop op afstand met levering aan huis is toegelaten voor particulieren.

Zorg

Gezondheidsberoepen zoals tandartsen, kinesisten, osteopaten, podologen, dierenartsen enzovoort mogen uitgeoefend worden, maar als de zorg uitgesteld kan worden moet dat ook gebeuren.

Apothekers moeten openblijven. Drogisterijen en parafarmacieën daarentegen moeten sluiten.

Winkels voor medische hulpmiddelen (o.a. opticiens, gehoorcentra, bandagisten, thuiszorgwinkels) mogen openen op afspraak en mits inachtneming van de sociale afstandsmaatregelen, maar alleen voor noodgevallen, waarbij ze slechts één klant per keer op afspraak ontvangen. Uitstelbare zorg of verkoop moet worden uitgesteld. Oogmetingen worden uitdrukkelijk afgeraden omwille van het risico op besmetting via het oogvocht.

Er wordt de burgers aangeraden om enkel voor dringende en noodzakelijke zorg ambulant op raadpleging te gaan. Als zij die inschatting moeilijk kunnen maken, moeten ze contact opnemen met hun zorgverlener. Het is aan de zorgverleners om te bepalen wat dringende en noodzakelijke zorg is die niet uitgesteld kan worden.

Diensten en instellingen voor zorg aan ouderen, zieken en kwetsbare personen mogen hun activiteiten verderzetten. Voor meer info over de na te leven regels raadpleeg de FAQ’s op info-coronavirus.be.

De wassalons blijven open tijdens hun gebruikelijke openingsuren, mits inachtneming van de maatregelen rond sociale afstand en hygiëne. Droogkuiszaken mogen enkel de dienstverlening voor ondernemingen voluit verzekeren. Wel mogen ze de kledij en uniformen van particulieren wassen die nodig zijn voor de uitoefening van een job in de essentiële sectoren, op afspraak en als ze de maatregelen rond sociale afstand en hygiëne respecteren.

Dierenzorg

Dierenartsen mogen hun activiteiten verderzetten. Uitstelbare zorg moet worden verdaagd, dringende zorg kan plaatvinden mits inachtneming van de socialeafstandsmaatregelen. Het is aan de dierenarts om te bepalen wat dringende en noodzakelijke zorg is die niet uitgesteld kan worden.

De verkoop en aankoop van dieren is toegestaan, maar bezoeken voorafgaand aan de koop worden beschouwd als niet essentiële verplaatsingen en zijn niet toegestaan. De contacten verlopen enkel telefonisch of via videoconferentie, e.d. De nieuwe eigenaar mag het dier enkel komen ophalen op afspraak, mits inachtneming van de socialeafstandsmaatregelen. Pups en kittens kunnen vanaf de leeftijd voorzien in de dierenwelzijnswetgeving naar hun nieuwe eigenaar vertrekken, als de verkoop in orde is met de dierenwelzijnsregels.

Dierenasielen zijn open. Ze mogen enkel personen op afspraak ontvangen die een dier willen adopteren of achterlaten, mits inachtneming van de socialeafstandsmaatregelen. Ook vrijwilligers mogen daaraan bijdragen.

Dierenhotels mogen ook openblijven.

Eigenaars van dieren mogen hun dieren in de wei of op stal blijven bezoeken en voederen, mits inachtneming van de socialeafstandsmaatregelen. De essentiële zorg van het dier is belangrijk en moet gegarandeerd blijven.

Dierenkapsalons zijn gesloten. Ook dienstverlening aan huis is niet toegestaan.

Landbouwsector

Alle bedrijven die aan de landbouwsector leveren (fytoproducten, meststoffen, veevoer …), blijven werken mits inachtneming van de socialeafstandsmaatregelen. Ze passen waar mogelijk telewerk toe.

Groothandelsmarkten (voor professionele klanten) mogen blijven doorgaan met inachtneming van de socialeafstandsmaatregelen.

Transport

Niet-essentiële reizen van en naar België zijn verboden tot en met 8 juni 2020.

Taxi’s mogen cliënten vervoeren. Er moet een minimumafstand van 1,5 meter tussen elke persoon worden aangehouden. Het aantal personen dat kan worden vervoerd, varieert dus afhankelijk van het type voertuig. Een gezin mag in één taxi, daar is de afstandsregeling niet van toepassing. Het is aangeraden het voertuig regelmatig te verluchten en te reinigen.

Die regels gelden ook voor carpooling en vrijwillig vervoer van personen met een beperkte mobiliteit of die hulpbehoevend zijn. Probeer, indien mogelijk, altijd een voertuig te delen met dezelfde persoon en alleen voor noodzakelijke ritten.

Deelauto’s, deelsteps en deelfietsen die te huur zijn, zijn toegelaten als transportmiddel voor essentiële verplaatsingen (maar niet voor recreatieve activiteiten): ze mogen aan particulieren verhuurd worden op voorwaarde dat de maatregelen rond hygiëne en sociale afstand gerespecteerd worden, met uitzondering van families die onder hetzelfde dak wonen. Autoverhuur aan professionele klanten is ook toegelaten.

Gocarts (voor een of meerdere personen) worden beschouwd als recreatief materiaal. Die zijn dan ook verboden.

Het openbaar vervoer blijft rijden. De burger is vanaf de leeftijd van 12 jaar verplicht om de mond en de neus te bedekken met een masker of een alternatief in stof, vanaf het betreden van het station, het perron of een halte, de bus, de (pre)metro, de tram, de trein of elk ander vervoersmiddel dat door een openbare overheid wordt georganiseerd.

Havens, luchthavens en essentiële diensten ter ondersteuning van luchtvervoer, luchtverkeersleiding en -planning, vervoer per spoor, passagiersvervoer en logistiek vervoer voor essentiële sectoren en activiteiten mogen hun activiteiten verder uitvoeren.

Internationaal goederenvervoer is toegelaten. Naast de gebruikelijke documenten voor goederentransport zijn er geen bijkomende documenten nodig.

Organisatie van het werk in de bedrijven

Algemeen principe: telewerk wordt aanbevolen voor alle ondernemingen en diensten, van welke grootte ook, voor alle personeelsleden van wie de functie zich daartoe leent.

Als telewerk niet mogelijk is, moeten bedrijven de veiligheid van hun personeel dat niet kan telewerken garanderen via socialeafstandsmaatregelen (minimaal 1,5 meter tussen personen) en/of beschermingsmaatregelen die het mogelijk maken een gelijkwaardig beschermingsniveau te bereiken. Om hen daarbij te helpen heeft de Groep van Tien een gids van goede praktijken gevalideerd. Die geldt als basis voor af te sluiten sectorale- of ondernemingsakkoorden. De gids op de website van de FOD Werkgelegenheid dient als referentie voor een progressieve heropstart van de economie onder veilige en zekere voorwaarden voor iedereen.

Die regel geldt zowel voor de uitvoering van de werkzaamheden, als voor het vervoer van het personeel dat de werkgever organiseert.

Bedrijven die tot cruciale sectoren behoren en essentiële diensten leveren, zoals opgelijst in het ministerieel besluit houdende dringende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken, kunnen blijven werken, waarbij zij zich in voorkomend geval kunnen baseren op de veiligheidsadviezen die in de bovengenoemde generieke gids worden opgenomen. Dat geldt ook voor producenten, leveranciers, aannemers en onderaannemers van goederen, werken en diensten die essentieel zijn voor de uitvoering van de activiteit van die bedrijven en die diensten tussen professionelen.

Grensarbeiders moeten bij de uitvoering van hun professionele activiteiten, zowel in essentiële als niet-essentiële sectoren, vlot het Belgische grondgebied kunnen betreden en verlaten om zich naar hun bestemming te begeven.

Grensarbeiders kunnen gebruik maken van het transportmiddel van hun keuze. Tijdens die verplaatsing is het toegelaten om boodschappen te doen.

Grensarbeiders moeten in het bezit zijn van een identiteitsbewijs en/of paspoort. Een attest van de werkgever wordt sterk aanbevolen.

Andere sectoren en activiteiten

De activiteiten van commerciële vertegenwoordigers die als business-to-business beschouwd worden, zijn toeglaten. Telewerk wordt aangeraden waar dat mogelijk is.

Instellingen die behoren tot de culturele, feestelijke, recreatieve, sportieve sector zijn gesloten. De infrastructuur die nodig is voor de uitoefening van fysieke activiteiten in open lucht zonder fysiek contact, met uitzondering van kleedkamers, douches en cafetaria’s, mogen open blijven. Toiletten en drankautomaten mogen wel gebruikt worden. Onder infrastructuur verstaan we de clubs en de sportterreinen. Het verhuur of verkoop van materiaal wordt niet toegestaan.

Voor alle bijzondere gevallen waarvoor een interpretatie nodig is van de regelgeving of de algemene principes die hierboven toegelicht worden, bijvoorbeeld of een bepaalde activiteit mag plaatsvinden of een bepaalde handelszaak mag openblijven, raadpleeg de FAQ’s op de centrale infowebsite https://info-coronavirus.be.

Die FAQ’s worden regelmatig geüpdatet, naargelang de vragen die het Crisiscentrum en de verschillende administraties krijgen.

Controle van de maatregelen

De lokale en federale politie zien erop toe dat de maatregelen ter bestrijding van het coronavirus strikt worden nageleefd en staan de gezondheidswerkers bij. Zij zijn gemachtigd om te sanctioneren en indien nodig activiteiten stil te leggen.

Het is ook mogelijk dat regionale of lokale autoriteiten strengere of aanvullende preventiemaatregelen nemen, anders dan die van het ministerieel besluit houdende dringende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken. Die specifieke maatregelen komen bovenop de maatregelen van het besluit zonder die laatste af te zwakken. Met andere woorden, ze moeten ook worden gerespecteerd.